Karın muayenesi sırasında sol kaburga altında ele gelebilir ya da tomografi gibi görüntüleme yöntemleriyle saptanabilir. Yalnızca yeni doğan bebeklerde muayenede dalağın ele gelmesi normaldir. Bu grubun dışındaki yaş gruplarında muayenede saptanması dalağın en az normalin iki katı büyümüş olduğunun göstergesidir.
1.Enfeksiyonlar:
- Viral enfeksiyöz mononükleozis [(Ebstein Barr Virus (EBV) enfeksiyonu)], [(Sitomegalo Virüs (CMV)enfeksiyonu)] vb.
- Bakteriyel – Tifo, sepsis, brusellozis
- Paraziter – Sıtma, kalaazar, toksoplazmozis
- Mantar – Kandida, histoplazmozis
2. Bağışıklık sistemi hastalıkları (Romatoid Artrit, Lupus, serum hastalığı (SLE) )
3. Hemoliz (kırmızı kan hücre yıkımı, kan hücrelerinin dolaşımda erken ölümü) yapan hastalıklar: talasemi, orak hücre anemisi, herediter sferositoz, otoimmün hemolitik anemi, Rh uyuşmazlığı,4. Depo hastalıkları: Lipid depo hastalıkları, amiloidoz, mukopolisakkaridoz,
5. Kötü huylu (lösemi, lenfoma, histiositoz gibi) ve iyi huylu (kistler) tümörler,
6. Portal hipertansiyon (karın içi damarlarda basınç yükselmesi),
7. Siroz,
8. Karın içi damar tıkanmaları,
9. Kalp yetmezliğine bağlı olabilir.
Tanı:
Dalak büyümesi olan hasta değerlendirilirken öykü ve fizik muayene yanında, tam kan sayımı, retikülosit, periferik yayma, karaciğer fonksiyon testleri [ (AST veya SGOT) , ( ALT veya SGPT) ], doğuştan kan hastalıklarıyla ilgili testler, kemik iliği incelemesi, ultrasonografi, abdominal tomografi, Splenoportografi gerekebilir.
Tedavi:
Dalak büyümesi olan hastada nedenin saptanması tedavide ilk adımdır. Bu hastalarda, dalak içinden geçen kan akımı, organın büyümesine bağlı olarak artacağından, alyuvar ve/veya akyuvarlarda, kan pulcuklarında (trombosit) yıkım artabilir. Bunun sonucu oluşacak sayıca azalma vücutta kanamalara, kansızlığa ve sık ve ağır enfeksiyonlar geçirmeye neden olabilir. Bu durum hipersplenizm (dalağın fazla çalışması) olarak adlandırılır ve tedavisi için dalağın ameliyatla çıkarılması gerekebilir. Dalağı alınan çocuklarda bazı bakterilere karşı (özellikle pnömokok) bağışıklık azaldığından, bu hastalara koruyucu aşı yapılması ve 18 yaşına kadar ayda bir depo penisilin iğnesi uygulanması gereklidir.
